Ήθη και Έθιμα

Όπως κάθε χωριό της Κύπρου, έτσι και το Αβδελλερό έχει τα δικά του ήθη και έθιμα. Τα πιο πολλά δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχουν πια. Μερικά από αυτά τα ήθη και έθιμα αναφέρονται πιο κάτω.

 

Έθιμα Πρωτοχρονιά

Ένα παλιό έθιμο, που η πρόοδος και οι σύγχρονες ευκολίες το έχουν σβήσει, είναι το σφάξιμο του χοίρου.

 

Τη Λαμπρή

Την Κυριακή των Βαΐων οι νοικοκυρές παίρνουν στην εκκλησία κλωνιά από ελιά, για να αγιαστεί και να την πάρουν στο σπίτι τους για κάπνισμα.

Τη Αγία Εβδομάδα οι γυναίκες καθαρίζουν και συγυρίζουν τα σπίτια, φτιάχνουν τα κουλούρια του Πάσχα και τις φλαούνες. Παλιά, σε προηγούμενα χρόνια οι νοικοκυρές ασπρόγιαζαν τους τοίχους.

Την Μ. Παρασκευή, στολίζεται ο Επιτάφιος. Οι κοπέλες του χωριού πηγαίνουν στην εκκλησία φορτωμένες λουλούδια και με τέχνη στολίζουν τον Επιτάφιο.

Το Μ. Σάββατο οι νοικοκυρές βάφουν τα αυγά.

Το πρωί του Μ. Σαββάτου γίνεται ο εσπερινός της Ανάστασης. Μόλις ο ιερέας πει το «Ανάστα ο Θεός» , οι μαύρες ποδιές πέφτουν και οι σκάμνοι κτυπούν δυνατά. Ο ιερέας με το δίσκο στο χέρι τρέχει μέσα στην εκκλησία πετώντας λουλούδια ακολουθούμενος από νέους που κρατούν την ελληνική σημαία και τα εξαπτέρυγα. Το έθιμο αυτό με την ιδιαιτερότητα του, έχει ως αποτέλεσμα την προσέλευση πολλών πιστών από τα γειτονικά χωριά.

Επίσης μεγάλη προσελευση πολλών πιστών υπάρχει και στα έθιμα της Ανάστασης, το βράδυ όπου γίνεται και το άναμμα της Λαμπρατζιάς στην αυλή της εκκλησίας. Χαρακτηριστική είναι και η σκηνή μετά τον «Καλό Λόγο» όπου ο ιερέας όντας έξω στον περίβολο κλείνει η πόρτα και γίνται η εξής συνομιλία με ένα από τους ψάλτες που βρίσκεται εντός του ναού.

- «Άρατε πύλες άρατε και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης.»

- «Τις εστιν ο βασιλεύς της δόξης ;»

- «Κύριος κραταιός και δυνατός.»

Αυτό επαναλαμβάνεται τρεις φορές και στην Τρίτη φορά ο ιερέας εισέρχεται βίαια μέσα κλωτσώντας την πόρτα.

Το απόγευμα του Μ. Σαββάτου, οι νέοι κουβαλούν στον περίβολο της Εκκλησίας κορμούς δέντρων και άλλα ξύλα. Τα τοποθετούν σε σωρό και στην κορυφή ένα ομοίωμα του Ιούδα. Ανάβουν τα ξύλα και μαζεύονται γύρω. Στη φωτιά της Λαμπρατζιάς καίνε οι κοπέλες τον «Μάρτη», μια κλωστή που είχαν στο δάκτυλο τους από την 1η του Μάρτη (για να μην τις κάψει ο ήλιος).

Τα μεσάνυκτα οι καμπάνες καλούν τους Χριστιανούς στην Εκκλησία. Όλοι φορούν τα γιορτινά τους και κρατούν λαμπάδες. Στις 12 τα μεσάνυκτα σβήνουν τα φώτα. Ο ιερέας βγαίνει στην Αγία Πύλη με ένα αναμμένο τρικέρι και ψάλλει το «Δεύτε λάβετε φως». Όλοι ψάλλουν «Χριστός Ανέστη» και τα παιδιά ανάβουν τα βεγγαλικά τους. Ανταλλάσσονται οι ευχές «Χριστός Ανέστη – Αληθώς Ανέστη».

Το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα γίνεται ο εσπερινός της Αγάπης και διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε διαφορετικές γλώσσες.

Στα σπίτια κρεμάζονταν οι «σούσες». Ακούγονταν τραγούδια όπως: «Θεέ μου νάρταν οι Λαμπρές να κρεμαστούν οι σούσες, τζιαι να γιεμώσουν τα στενά ούλλο μαυροματούσες». Οι κοπέλες του χωριού κάθονταν στις κούνιες, κουνιόνταν και τραγουδούσαν. Δυστυχώς το έθιμο αυτό έχει σταματήσει εδώ και αρκετά χρόνια.

 

Οι αποκριές

Το βράδυ της Κυριακής, μαζεύονται δύο-τρεις οικογένειες μαζί σ” ένα σπίτι για να γιορτάσουν και να διασκεδάσουν τις αποκριές.

 

Καθαρά Δευτέρα
Έχει τη ρίζα της στα αρχαία Διονύσια και σηματοδοτεί την έναρξη της Πεντηκοστής που αρχίζει 50 μέρες πριν το Πάσχα.

Είναι η πρώτη μέρα αμέσως μετά τη μεγάλη καρναβαλίστικη παρέλαση. Τη μέρα αυτή ο κόσμος ξεχύνεται στους αγρούς, όπου παρέες – παρέες ξεφαντώνει με θαλασσινά, λαχανικά και άφθονο κρασί, γλεντώντας το κόψιμο της «Μούττης της Σαρακοστής». Μετά το φαγοπότι άρχιζει ο χορός, το τραγούδι και το παιχνίδι.

 

Έθιμα των Χριστουγέννων

Αυτές τις άγιες μέρες που προηγούνται των Χριστουγέννων, στην Κοινότητά μας όλα τα νοικοκυριά αρχίζουν τις προετοιμασίες τους για την υποδοχή της μεγάλης αυτής μέρας.

Παλαιότερα όλες οι νοικοκυρές αρχίζαν την γενική καθαριότητα, ασπρογιάζαν τους τοίχους των σπιτιών τους, καθαρίζαν και γυαλίζουν τα έπιπλα, στέλναν για γάνωμα τα μπρούτζινα κειμήλιά τους και ψήναν (ζυμώναν) τα παραδοσιακά παξιμάδια και κουλούρια.

Τη μέρα των Χριστουγέννων, όλοι οι κάτοικοι πηγαίνουν στην Εκκλησία, όταν ακούσουν το κάλεσμα της χαρμόσυνης καμπάνας, που χτυπά πολύ νωρίς τα χαράματα. Μετά το τέλος της Λειτουργίας ο κόσμος μεταλαμβάνει και ανταλλάσσουν ευχές για Χρόνια Πολλά με τους συγχωριανούς τους. Μετά όλοι πάνε στα σπίτια τους για να καθίσουν στο γιορτινό Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, που αποτελείται από κοτόπουλο, αυγολέμονη και διάφορα εύγευστα εδέσματα.

 

Τα ήθη και τα έθιμα μας, είναι το μόνο που θα μένει πάντοτε αναλλοίωτο στη μνήμη μας. Από τον παππού στον εγγονό, μερικά από αυτά συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Αυτά που χάθηκαν στο χρόνο, θα μένουν πάντοτε στην σκέψη μας, σαν μια γλυκιά ανάμνηση από τα παλιά.